Evaluatie
De waarde van evaluatiegesprekken in coachtrajecten
Binnen al mijn coachtrajecten neem ik één of meerdere evaluatiegesprekken (dit is een gesprek tussen de coachee, haar/zijn leidinggevende en de coach) op. Dit is logisch want een evaluatiegesprek biedt vele voordelen zowel voor de coachee als voor de achterban.
Algemene voordelen
De coach krijgt in een evaluatiegesprek meer zicht op de wijze van communicatie tussen leidinggevende en medewerker, op de algemene attitude van de coachee. Verder vergroot het de betrokkenheid van de leidinggevende bij het coachproces. In het geval van een conflict tussen de coachee en de leidinggevende hoort de coach beide kanten van het verhaal en ervaart hij of zij de dynamiek. Vindt het evaluatiegesprek plaats op de werkvloer dan kan de coach ervaren hoe de coachee zich beweegt in de werkomgeving. Verdere voordelen zijn te koppelen aan het moment van het evaluatiegesprek.
Planning
Afhankelijk van de doelstelling van een evaluatiegesprek kun je het op verschillende momenten plannen: aan het begin, halverwege bij de tussenevaluatie en aan het eind van een coachtraject.
1. De voordelen van een evaluatiegesprek aan het begin zijn dat de leidinggevende mee kan kijken naar de doelstellingen in het traject, hij/zij heeft wellicht zicht op blinde vlekken van de coachee. Het is een goed moment om de visies aan elkaar te koppelen:
- Wat ziet de leidinggevende bij de coachee aan goede, ontwikkelbare en aandachtvragende aspecten?
- Wat ziet de coachee als zijn/haar groei en verbeterdoelen?
- Wat ziet de coach als zijn/haar rol, waar liggen vrijheden en verplichtingen?
2. Halverwege -op het moment van de tussenevaluatie- kan er een mooi gesprek ontstaan over reeds behaalde successen, nog te zetten stappen en waar nodig de bijstelling van doelen. Ook is dit een goed moment om te onderzoeken of de leidinggevende ergens ondersteuning kan bieden. Niet met het idee dat de leidinggevende de verantwoordelijkheid voor verandering overneemt, maar een tijdelijke ondersteuning om tot daadwerkelijk experimenteren met ander gedrag te komen kan heel welkom zijn. Vaak weten leidinggevenden wel waar het fout gaat, maar ze weten niet hoe ze de coachee daar op een effectieve manier op kunnen wijzen. In samenspraak kun je een manier bedenken die voor alle partijen acceptabel is.
3. Aan het eind van het traject kijk je in een evaluatiegesprek naar de behaalde doelen, benoem je samen waaraan de coachee nog extra aandacht kan besteden. Ook kan de leidinggevende tips en adviezen krijgen over support aan de coachee in het continueren van het leerproces zoals dit met de coach is ingezet. Ditzelfde geldt ten aanzien van de terugvalpreventie.
In het evaluatiegesprek kan de coach de leidinggevende trouwens ook goed op resultaten wijzen, die anders wellicht volledig aan zijn/haar aandacht zouden ontsnappen. Met andere woorden: het is een kans om de coachee te erkennen voor zijn/haar moed om onderwerpen aan te gaan in de coaching.
Reputatie komt te voet en gaat te paard. Het is soms niet gemakkelijk voor de leidinggevende om te erkennen dat er echt verandering in het gedrag van de coachee is opgetreden. In het evaluatiegesprek kan dit verschijnsel door de coach inzichtelijk gemaakt worden.
Hele andere orde
Een voordeel van een hele andere orde biedt een evaluatiegesprek op het moment dat coaching ingezet wordt om disfunctioneren tussen leidinggevende en coachee te maskeren. Het probleem wordt in zo’n geval uitbesteed aan de coach. In een evaluatiegesprek kan dit helder worden en kan de coach besluiten een andere koers te gaan varen. Een mogelijke variant die hier uit voorvloeit is het idee van “samen” in coaching. “Samen” in coaching zijn evaluatiegesprekken waarin een bepaald communicatieprobleem dat regelmatig terugkeert centraal staat. Een communicatieprobleem dat er steeds voor zorgt dat een overleg niet goed verloopt of slecht afgerond wordt. Beide partijen reageren op een ineffectieve manier op elkaar en het lukt hen niet om dit te veranderen. Doel van de coaching is dan een succesvolle communicatie op te bouwen en een goede samenwerking voort te zetten.
Nadelen
Natuurlijk zijn er ook enkele nadelen aan het houden van evaluatiegesprekken verbonden.
Zo kost het extra tijd van de leidingevende. Is het gesprek bij de coach dan komt hier ook nog reistijd bij. Vindt het gesprek plaats op de werkvloer dan is het prijstechnisch weer duurder. Sowieso komt een evaluatiegesprek vaak bovenop het normale coachtraject, wat maakt dat het geheel een factor prijziger wordt.
Vindt het gesprek op de werkvloer plaats dan is het overigens raadzaam om daarvoor niet de kamer van de leidinggevende te gebruiken, omdat daar vaak associaties aan verbonden zijn.
Dit zijn nadelen van financiële en tijdtechnische aard. Praktisch inhoudelijk zijn er slechts meerwaarden van een evaluatiegesprek aan te geven.
José Mark
